حساب تجاری با غیرتجاری چه تفاوتی دارد؟
حساب تجاری با غیرتجاری چه تفاوتی دارد؟ در سالهای اخیر با توجه به مصوبات مالیاتی جدید، عناوینی نظیر حسابهای تجاری و حسابهای غیرتجاری بیش از پیش مورد توجه قرار گرفتهاند. بنابراین دانستن نکات مربوط به این دو واژه و همچنین کاربرد و کارآیی آنها، باعث میشود درگیری و دردسر مالیاتی کمتری برای شما به وجود آید. موسسه کار روز (جاب دی) به سبب اهمیتی که برای مخاطبان خود قائل است، تصمیم گرفته در این مقاله به تفکیک و تفهیم هر کدام از حساب های تجاری با غیرتجاری بپردازد و اهم نکات و مطالب مربوط به این دو مورد را خدمتتان ارائه کند. تقاضا میشود تا پایان همراه ما باشید و در صورتی که نیازمند کسب مشاوره هستید، با ما تماس بگیرید. در این نوشتار از اظهارات و مصاحبه های افراد مسئول و قانونگذار، برای هر چه بهتر انتقال دادن قوانین و الزامات جدید، بهره جسته شده است.
به چه حسابی، حساب تجاری گفته میشود؟
نخست میبایست چیستی و تعریف هر یک از حسابهای تجاری و غیرتجاری را معین نمود. حساب های تجاری به معنای حساب یا حسابهای بانکی مشخصی است که برای انجام مراودات اقتصادی و فعالیتهای شغلی اشخاص مورد استفاده قرار میگیرد.
بهعنوان مثال شخصی یک مغازه خوار و بار فروشی دارد و ۲ دستگاه کارتخوان در مغازه خود مستقر کرده است. همچنین از یک حساب دیگر برای واریز مشتریان غیر حضوری خود استفاده می کند و دو حساب دیگر برای انجام امور غیر شغلی و مخارج خانه خود استفاده میکند. این فرد دارای سه حساب تجاری و دو حساب غیرتجاری است. دو حساب متصل به دستگاه کارتخوان و ۱ حساب برای واریز مشتریان غیر حضوری به عنوان حساب های تجاری این شخص تلقی شده و ۲ حسابی که برای امور غیر شغلی و شخصی استفاده میکند به عنوان حساب های تجاری تلقی میگردد.
بحث حساب های تجاری و غیرتجاری اولین بار در ماده ۱۱ قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان ذکر شد. در این ماده آمده است به هریک از پایانه های فروش یک شناسه یکتا تعلق میگیرد و کلیه تراکنش های انجام شده مرتبط با فعالیت شغلی صاحب حساب بانکی و بهعنوان درآمد وی محسوب میگردد. همچنین طبق قانون بودجه سال ۱۴۰۰ که اذعان میکند:
بهمنظور اجرای قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان مصوب ۲۱ / ۷ / ۱۳۹۸ ، اشخاص حقوقی و مالکان واحدهای صنفی موظفند تا پایان اردیبهشت ماه ۱۴۰۰، حداقل یکی از حسابهای بانکی خود را به عنوان حساب فروش معرفی کنند. بانک مرکزی موظف است تا پایان فروردین ماه ۱۴۰۰، سامانهای را برای این منظور معرفی کند. کلیه حسابهای متصل به شبکه شاپرک، به صورت پیش فرض، حساب فروش هستند و نیازی به ثبت آنها در سامانه مذکور نیست. کلیه وجوهی که به حساب فروش واریز میشود، به عنوان فروش صاحب حساب تلقی میگردد.
مبنا قرار گرفتن کد ملی برای شناسایی حسابهای تجاری: بر اساس اظهارات علیرضا غفاری معاونت اداره مبارزه با پولشویی بانک مرکزی، مبنای شناسایی حساب های معرفی نشده افراد، فقط یک حساب نیست، بلکه مبنا کد ملی افراد است و مجموع تعداد واریزی به حساب های متعلق به یک کد ملی مورد محاسبه قرار میگیرد. بنابراین اگر مجموع تعداد تراکنشهای حسابهای معرفی نشده به سازمان امور مالیاتی برای یک فرد حقیقی در طول یک ماه 100 مورد و بیشتر بود و در کنار آن مجموع واریزی به حساب 35 میلیون تومان و بیشتر باشد، (محاسبه) مالیات از مبالغ واریزی بهکل این حسابها محاسبه میشود. در این شرایط، تفکیک مبالغ واریزی به چند حساب بانکی مختلف نمیتواند به راهکاری برای فرار مالیاتی تبدیل شود و حتی ممکن است در مجموع، مالیات دریافتی برای فرد بیش از مالیات دریافتی از یک حساب تجاری معرفی شده به سازمان امور مالیاتی باشد.
حساب غیرتجاری به چه حسابی گفته میشود؟
حسابهای غیرتجاری به معنای حساب یا حسابهای بانکی است که برای امور شخصی و غیر اقتصادی اشخاص مورد استفاده قرار میگیرد. این حساب ها همان کارتهای بانکی یا دفترچههای بانکی هستند که برای امور پس انداز، دریافت وام، انجام امور روزمره و غیره استفاده میشوند. گردش های این حسابها بهشرطی که مربوط به فعالیت اقتصادی و کسب درآمد نباشند، مشمول مالیات نیستند.
در مثالی که ابتدای این مقاله خواندیم، ۲ حساب بانکی شخص مغازهدار حساب غیرتجاری وی بودند. اما سوال مهمی که شاید ذهن شما را درگیر کرده است این است که در چه صورتی حساب های غیر تجاری مشمول مالیات میشوند ؟
طبق قانون بودجه سال ۱۴۰۰ حسابهایی که به شبکه شاپرک متصل نیستند، در صورتی که مبلغ یا دفعات واریز به حساب در هر ماه، بیشتر از مبلغ و تعدادی باشد که توسط شورای پول و اعتبار تعیین میشود، از نظر این قانون، حساب فروش تلقی شده و کلیه وجوهی که به حساب فروش واریز میشود، به عنوان فروش صاحب حساب تلقی میگردد.
سازمان امور مالیاتی کشور موظف است در صورت درخواست صاحب حساب، به تقاضای وی مبنی بر این که حساب مزبور حساب فروش نیست، رسیدگی کند. بعد از آن در مرداد ماه ۱۴۰۱ بخشنامه ای توسط بانک مرکزی ایران صادر شد و حساب های بانکی که دارای حداقل ۱۰۰ تراکنش و واریز مبلغ ۳۵ میلیون تومان در ماه بودند را به عنوان حساب تجاری معرفی کردند که بحث و نگرانی های زیادی را برای مردم به وجود آورد.
البته این موضوع چند هفته بعد لغو و تعیین حسابهای تجاری و غیرتجاری به زمانی دیگر موکول شد.
رفع ابهام از مصوبه مربوط به تفکیک حساب های تجاری از غیر تجاری
بر اساس توضیح مدیر کل روابط عمومی بانک مرکزی در مورد رفع ابهام از مصوبه مربوط به تفکیک حسابهای تجاری از غیر تجاری بیان شد:
1.حسابهای بانکی یک فرد اگر دو شرط را بهطور همزمان داشته باشد، ممکن است حساب تجاری تلقی شود: اول اینکه تعداد ((واریز به)) حساب بیش از 100 فقره باشد و در عین حال، مجموع مبلغ واریزی هم بیش از 350 میلیون ریال باشد. به ذکر یک مثال میپردازیم، اول اینکه تعداد واریز به حساب بیش از 100 فقره باشد و در عین حال، مجموع مبلغ واریزی هم بیشتر از 350 میلیون ریال باشد، بنابراین صرف دارا بودن یکی از این دو شرط، مبنایی برای تجاری دانستن حساب نیست، به عنوان مثال اگر مجموع مبلغ واریز در ماه، 10 میلیارد ریال باشد، ولی تعداد دفعات واریز کمتر از 100 مورد باشد، مشمول بررسی به عنوان تجاری نخواهد بود. علی صالح آبادی رئیس بانک مرکزی در ارتباط با جزئیات تفکیک حسابهای تجاری از حسابهای شخصی بیان کرد: از هر 1000 نفر 3 نفر دارای حساب تجاری میباشند.
100 تراکنش واریزی با 35 میلیون تومان وحی منزل نیست بلکه از نظر دولت یک شاخص برای شناسایی حساب های تجاری میباشد. وی افزود: فعالیتهایی چون معامله در بورس و خرید و فروش خانه و ملک نیز در صورت واریز وجه، باز هم شامل حسابهای تجاری نمی شوند.
سخنگوی بانک مرکزی تصریح کرد: مبنا، صرفاً تعداد واریزی است، نه تعداد تراکنش ها (واریزی و پرداخت)؛ لذا این برداشت که با مصوبه مذکور، حسابهای اغلب افراد به واسطه خریدها و تراکنشهایی که در طول ماه انجام میدهند حساب تجاری تلقی خواهد شد، کاملاً نادرست است. حال، قبل از اطلاع از بررسی صحت این خبر احتمالی و یا به وقوع پیوستن آن، بهتر است بگوییم تفاوت حساب تجاری با غیرتجاری چیست؟ کدام حساب تجاری است و شامل مالیات بر تراکنش بانکی میشود؟ با اعلام مصوبه شورای پول و اعتبار درباره حسابهای تجاری، شرطی که حساب را تجاری میکند چیست؟ و از کجا بفهمم که حساب بانکی من تجاری تلقی یا غیرتجاری تلقی میشود؟
بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار، اگر مجموع حساب های غیرتجاری یک شخص حقیقی در طول یک ماه بیش از صد تراکنش واریز به حساب داشته باشد و 350 میلیون ریال در تراکنشها به حسابهای او واریز شود، به عنوان تجاری تلقی میشود و براساس آن واریزی ها به عنوان فروش تلقی شده و مشمول مالیات خواهند بود.
بر اساس اعلام بانک مرکزی، 220 هزار حسابهای تجاری شناسایی شده است و این موضوع از این لحاظ اهمیت دارد که فرآیند اخذ مالیات از دارنده حساب انجام میشود و دیگر شاهد فرارهای مالیاتی نخواهیم بود. همانطور که در بالا بیان شد، گفتهها و اخبار سمتهای نام برده هریک به صورت احتمالی میباشد و امید است با وقوع این اتفاق از فرارهای مالیاتی کاسته شود چرا که اقتصاد هر کشور بسته به قوانین و اهداف آتی آن بهبود مییابد.
در آخر باید بگوییم، هدف اصلی از ساماندهی حسابهای تجاری و شخصی مبارزه با فرار مالیاتی و جلوگیری از پولشویی میباشد.
چه اشتباهاتی در میان حساب تجاری و غیرتجاری رایج است؟
اشخاص با حساب تجاری کار میکنند ولی به پرونده مالیاتیشان متصل نکردند. واریزهای شخصی را به حساب تجاری انجام میدهند. شخص دارای چند حساب تجاری میباشد ولی فقط تعدادی از آنها را به اداره دارایی اعلام کرده است.
چگونه حسابمان را تجاری کنیم؟
روش اول: در روش نخست، اشخاص با مراجعه به درگاههایی که توسط سازمان امور مالیاتی مشخص شده، شماره حسابهای خود را اعلام میکنند و سازمان امور مالیاتی کشور نیز صحت اطلاعات حساب را از سامانه سیاح بانک مرکزی استعلام میکند. در صورت تایید، بانک مرکزی نیز بهصورت سیستمی به بانک عامل برای تغییر وضعیت حساب به تجاری اقدام میکند و اینگونه حساب تجاری میشود.
پس بهصورت خلاصه اشخاص میتوانند با مراجعه به درگاه my.tax.gov.ir شماره حساب یا حسابهای تجاری خود را به پرونده مالیاتی اعلام و الصاق نمایند. نکته مهم سامانه سیاح (سامانه یکپارچهسازی حسابهای مشتریان) یکی از سایتهایی است که بانک مرکزی با استفاده از آن، اطلاعات حسابهای اشخاصی را که در بانکهای مختلف سپرده دارند یکپارچه و به آنها رسیدگی میکند.
روش دوم: در این روش، افراد میتوانند به بانکهای عامل مراجعه و اطلاعات حسابهای خود نزد آنها را که میخواهند بهحساب تجاری تبدیل شود اعلام کنند. در این حالت صاحبان کسبوکار باید شماره پرونده مالیاتی خود را نیز به متصدیان بانکی اعلام کنند. بانک عامل پس از ارسال سیستمی اطلاعات به سازمان امور مالیاتی از مسیری که بانک مرکزی تدارک دیده است و دریافت تاییدیه از آن سازمان، میتواند حساب معرفیشده را تجاری کند.
تسهیلات تعیین شده برای حسابهای تجاری؛ در صورت تجاری بودن حساب بانکی افراد، امکان استفاده آنها از تسهیلات ماهیانه تا مبلغ سه میلیون تومان و سقف برداشتی تا میزان پانصد میلیون تومان وجود دارد. به این جهت، استفاده از ابزار چک در کسبوکارهای شخصی کاربردی و رایج است. از طرفی، حد نصاب تایید، ثبت صدور و یا بازگشت چکهای قبلی در سامانه صیاد جهت این افراد برای اعطا و صدور دسته چک جدید به شصت درصد تنزل پیدا میکند.
مالیات حساب تجاری به چه صورت است؟
با توجه به توضیحاتی که تا اینجای مقاله درمورد حساب تجاری با غیرتجاری خواندهاید، اگر شما هم دارای حساب بانکی تجاری هستید باید بدانید در قبال این حسابها تکالیف مالیاتی بسیار مهمی بر عهده دارید. این تکالیف عبارتاند از، معرفی حساب بانکی به سازمان مالیاتی، ثبت و نگهداری گردش حسابهای تجاری در سیستم حسابداری، ارائه گردش حسابهای تجاری به اداره مالیاتی به همراه مستندات و پرداخت مالیات بر درآمد ناشی از سود فعالیت اقتصادی و دریافت مالیات بر ارزش افزوده و پرداخت آن به دولت توسط اشخاص مشمول.
عواقب عدم اعلام حساب غیر شخصی؛ در صورت عدم اعلام حساب غیر شخصی و یا انجام دادن تراکنشات تجاری در حسابهای شخصی، این موضوع عواقبی را برای فرد بههمراه دارد. در واقع، در صورت اطلاع سازمان امور مالیاتی از این موضوع، شخص باید جریمه مالیاتی را به میزان ده درصد از مبلغ مالیات تعیین شده به حساب دولت واریز کند. البته، دیگر خبری از مشوقها و معافیتهای مالیاتی هم نیست. در این میان، در صورت انجام ندادن کار تجاری و شناسایی اشتباه حساب در گروه حسابهای تجاری، میتوانید مدارک مربوطه را به سازمان امور مالیاتی تقدیم کرده و با انجام پیگیریهای لازم آن را حل و فصل کنید.
جریمه در انتظار متخلفان؛ رئیس مرکز آموزش، پژوهش و برنامهریزی سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه براساس قانون بودجه سال گذشته بخشی از مشاغل از جمله پزشکان، وکلا، پیراپزشکان، مشاوران خانواده و روانشناسان ملزم به استفاده از دستگاه کارتخوان بودهاند، گفت: طبق جزء ۲ بند «ز» تبصره ۶ قانون بودجه امسال، کسانی که از نصب و استفاده از کارتخوان استنکاف کرده باشند علاوه بر پرداخت مالیات قانونی باید ۱۰ درصد از درآمد سالانه خود را بهعنوان جریمه پرداخت کنند.
نحوه برخورد با دریافت کنندگان ارز و طلا درحالی که برخی از مشاغل در ازای ارائه خدمات و کالا از مشتریان طلب وجه نقد، ارز، سکه بیت کوین میکردند، رئیس مرکز آموزش، پژوهش و برنامهریزی سازمان امور مالیاتی اعلام کرد که برای این افراد نیز جریمه سنگینی پیشبینی میشود. به گفته وی، در طرح مالیات بر عایدی سرمایه که هماکنون در مجلس در دست بررسی است و طی هفتههای آینده در صحن مجلس مطرح میشود، همه درآمد و مابه ازای دریافتی این افراد که به حسابهای آنها واریز میشود و فاقد صورت حساب الکترونیک است، مشمول بالاترین نرخ مالیات بر درآمدهای اتفاقی میشود.
وی اضافه کرد: براین اساس این افراد باید حدود ۲۵ درصد از درآمد سالانه خود را به عنوان جریمه بپردازند که رقم بالایی محسوب میشود. موحدی بکنظر همچنین گفت: درخصوص وکلا نیز که به طور معمول از دستگاه کارتخوان استفاده نمیکنند و تعداد تراکنشهای محدود اما با مبالغ کلان دارند، به سراغ بسترهای اجرایی که در طرح جدید مجلس درخصوص آن بحث شده است، میرویم.
در صورت مراجعه به شعب یکی از بانکهای سراسر کشور جهت افتتاح حساب جدید، احتمالاً اصطلاحات حساب تجاری و حساب غیر تجاری را شنیدهاید. براساس قانون مالیات کشور، هر شخصی که، در داخل ایران درآمدی را از راه قانونی و صحیح کسب کند، الزاماٌ باید مالیات پرداخت کند. البته، دقت داشته باشید که، میزان این مالیات توسط قانون برای این فرد مشخص میشود. در این بین، افراد زیادی هستند که، با ترفندهایی از جمله مخفی کردن قسمتی از درآمد خود سعی در عدم پرداخت مالیات داشته و به اصطلاح فرار مالیاتی دارند. از این رو، جهت جلوگیری کردن از پولشویی و فساد مالی، فرارهای مالیاتی و در راستای حساب کردن مالیات بر درآمد افراد اقداماتی برای جداسازی حسابهای تجاری و شخصی انجام شده است.
جمع بندی
از حساب غیر شخصی، تحت عنوان حسابی مشخص یاد میشود که، امکان استفاده از آنها جهت انجام فعالیتهای شغلی و مراودات اقتصادی افراد وجود دارد. مثلاً، فردی با داشتن دو مغازه خواروبار فروشی، دو دستگاه کارتخوان را در آنها گذاشته است. بهعلاوه، از دو حساب خود جهت انجام امور مربوط به مخارج منزل و امور غیرشغلی و حساب دیگر وی به واریز مشتریهای غیر حضوری استفاده میکند. در واقع، این شخص دو حساب شخصی و 3 حساب غیر شخصی برای خود در نظر گرفته است.
یکی از حسابها برای واریز مشتریهای آنلاین و غیر حضوری و دو حساب دیگر به دستگاه کارتخوان وصل میشود. برای نخستین بار، شاهد مطرح شدن بحث حسابهای تجاری و غیرتجاری در ماده یازده قانون سامانه مودیان و پایانههای فروشگاهی بودیم. براساس این ماده، شناسه یکتایی برای هر یک از پایانههای فروش در نظر گرفته شده و تمامی تراکنشهای صورت گرفته به امور شغلی صاحب حساب بانکی مربوط شده و جز درآمد وی حساب میشود. بعلاوه، براساس قانون بودجه مدون در سال 1400، کلیه مالکان واحدهای مختلف صنفی و اشخاص حقوقی، با هدف اجرای قانون سامانه مودیان و پایانههای فروشگاهی، وظیفه داشتند که، تا آخر اردیبهشت ماه حداقل یکی از حسابهای خود را تحت عنوان حساب فروش اعلام بفرمایند.
از طرفی، بانک مرکزی، باید انتهای فروردین 1400 اقدامات لازم را برای این کار در نظر بگیرد. به صورت پیشفرض، میتوان تمامی حسابهای وصل شده به شبکه شاپرک را حساب فروش نامید. مورد مهم اینکه، احتیاجی نیست آنها در سامانه ثبت کنید. تمامی وجوه واریز شده به حساب فروش را میتوان به عنوان فروش صاحب حساب در نظر گرفت.
حساب غیر تجاری، به حسابی گفته میشود که، استفاده از آن برای امور غیر اقتصادی و شخصی افراد رایج است. در واقع، دفترچهها یا کارتهای بانکی را میتوان جزء این کارتها در نظر گرفت که، کاربرد زیادی جهت انجام امور روزمره، اخذ وام و پسانداز دارند. در صورت عدم ارتباط گردشهای این حسابها به کسب درآمد و فعالیت اقتصادی، مالیات شامل آنها نمیشود. در مثال مطرح شده در ابتدای این نوشته، دو مورد از حسابهای بانکی فرد مغازهدار، حساب شخصی وی محسوب شدند. اما، شاید این سؤال به ذهن شما نیز رسیده باشد که، تحت چه شرایطی میتوان مالیات برای حسابهای غیرتجاری در نظر گرفت؟
براساس قانون بودجه سال 1400، در صورت عدم اتصال حسابهای به شبکه شاپرک، دفعات واریز یا مبالغ واریز شده به حساب در هر ماه، از تعداد و مبلغ تعیین شده بهوسیله شورای اعتبار و پول بیشتر شد، از جهت قانون، جزء حساب فروش قرار میگیرد و تمامی وجوه واریز شده به حساب فروش تحت عنوان فروش صاحب حساب در نظر گرفته میشوند.
در بیشتر کشورهای دنیا، سالهاست که طرح تفکیک حسابهای تجاری از غیر تجاری اجرای شده و این موضوع با اثرات مثبتی همراه بوده است. براساس، تمهیدات بانک مرکزی جهت صاحبان کسبوکار، اعتقاد آن بر این است که، کلیه مشاغل از اثرات مثبت این طرح بزرگ اطلاع داشته و یاریگر دستگاههای مسئول برای اجرای آن هستند.
دیدگاهتان را بنویسید